Over het effect van de coronacrisis op de werkvloer, het dagelijks leven en sociale contacten is alles al wel gezegd. Wat ons opviel? CCB’ers grepen de crisis aan om anderen te helpen, wisten razendsnel hun manier van werken aan te passen en kwamen met de meest creatieve oplossingen om toch hun klanten van de mooiste strategieën, content, producten en concepten te voorzien. In de rubriek Creatief met Corona belichten we een aantal initiatieven. Maar, we vonden het ook tijd om met twee leden wat dieper in de materie te duiken. We geven het woord aan onze voorzitter Robert Essenstam, die verschillende onderzoeken doorspitte en een crisischecklist ontwikkelde, en communicatiestrateeg bij de politie: Marleen Draisma. Die laatste kreeg zelfs de kans om de omslag naar een nieuwe communicatieaanpak te versnellen.
Investeren in marketing tijdens een crisis: yay or nay?
“Pak het momentum en de kansen die een crisis biedt”
‘De reflex bij de meeste mensen? Verlamming. Bedrijven zijn bang om geld uit te geven dat ze misschien later nog nodig kunnen hebben. Bang om fouten te maken omdat ze niet weten hoe de toekomst eruit zal zien. En, dat is heel begrijpelijk. Het levert alleen weinig op. Als je niks doet, kom je gegarandeerd slechter uit de crisis.” “Natuurlijk is het enorm lastig om te investeren in je zaak als je compleet wordt platgelegd. Zoals bijvoorbeeld bij kapsalons, restaurants en de evenementenbranche is gebeurd. Maar, ook daar zag je al snel een omschakeling in mindset. De gedachte ‘We mogen niks meer’, veranderde in ‘Wat kan er wel’. Restaurants gingen thuisbezorgen en richten daar een hele dienstverlening voor in. Kappers maakten thuisknip-tutorials en concertzalen zetten livestreams op waarin artiesten konden optreden. Er is moed en creativiteit voor nodig, absoluut. Maar degenen die tijd hebben gestoken in het onderhouden van contacten met klanten, het verzinnen van nieuwe producten of dienstverlening en hun communicatie op peil hielden, plukken daar nu én straks de vruchten van.”
ZET JE MARKETING NIET ON HOLD
“Het stopzetten van je marketing- en communicatieactiviteiten om in je kosten te snijden, is een begrijpelijke reflex. Verstandig is het echter niet. Niet op de korte en niet op de lange termijn. Dat is ook onderbouwd in diverse studies. Professor Gerard J. Tellis van de Marshall School of Business in Los Angeles toonde bijvoorbeeld aan dat snoeien in reclamebudgetten tijdens een recessie een averechts effect heeft. Tijdens en na een crisis moet je in beeld blijven bij je kopers. Ook als ze tijdelijk naar een goedkoper merk switchen om zelf kosten te besparen. Doe je dat niet, dan bestaat de kans dat je ze voorgoed kwijtraakt aan de concurrent. Investeer je in marketing, dan voorkom je het cliché ‘uit het oog, uit het hart’ en wijs je ze de weg terug naar jouw merk.”
“Het is niet alleen verstandig om te investeren in marketing tijdens een recessie. Onderzoek wijst uit dat het effect zelfs groter is dan in normale tijden. Tijdens een recessie is het rendement van je investering groter. Je concurrentie stelt zich vaak terughoudend op, waardoor je reclame veel doeltreffender wordt. Kortom, je share of voice is groter. Overigens is het dan wel aan te raden je boodschap en de tone of voice aan te passen aan deze tijd. Anders kun je ook de plank misslaan.”
EEN CRISIS-CHECKLIST
“Wat me opviel tijdens het begin van de coronacrisis is dat niemand een plan heeft klaarliggen voor dergelijke situaties. Logisch ook, want wat er nu gebeurd is onwerkelijk. Ondernemers hebben in enige vorm moeten reageren en hebben geleerd wat werkt en wat niet werkt. Die kennis nemen we mee voor een volgende piek. Want ik vrees dat die er gaat komen.” “Toen de intelligente lockdown werd ingesteld, heb ik meteen een blog geschreven met een statement: ga niet op je handen zitten en help elkaar. Vervolgens wilde ik anderen helpen met concrete adviezen. Hoe pak je marketing aan tijdens een crisis? Ik heb daarom een checklist met voorbeelden ontwikkeld om het voor iedereen zo praktisch mogelijk te maken. Een van de belangrijkste lessen? Hoe ellendig ook, pak het momentum om de veranderingen door te voeren die je lang voor je uitschoof. Pak de kansen die een crisis je biedt.”
Nieuwe werkwijze politie neemt vlucht door coronacrisis
De Newsroom: het hart van de communicatie-afdeling
“Hoe ik de coronaperiode tot nu toe samenvat? Als een gekke tijd. Bijzondere vraagstukken waar we nooit eerder mee te maken hadden, werden ineens werkelijkheid. Want hoe ga je als politie zelf om met de maatregel om anderhalve meter afstand te houden? Mensen aanhouden is dan nogal lastig. Ook kregen we te maken met de thuiswerkmaatregel. Net als veel andere leidinggevenden verbaasde ik me erover dat het aansturen van een afdeling op afstand prima ging. Een micromanager ben ik nooit geweest. Ik vertrouw mijn medewerkers volledig; zij hebben zich al lang en breed bewezen. Door mensen de ruimte en het vertrouwen te geven, gaan ze heel hard lopen. Ook in deze periode merkte ik dat deze aanpak heel goed werkte. Het was voor mij vooral zaak om als facilitator op te treden en te vragen wat medewerkers nodig hadden om hun werk zo goed mogelijk te kunnen doen.”
‘CRISIS-PROOF: DAT ZIT IN ONS DNA’
“De politie ligt altijd en overal onder een vergrootglas. Dus ook in de coronaperiode. Iedereen vindt iets van ons, wat wij ook doen. Daarom is het belangrijk om altijd alert te zijn op hoe je als politie optreedt. Gelukkig zijn veel van onze medewerkers het gewend om met crises om te gaan. Iedereen staat op zo’n moment klaar en gaat aan de slag. Dat zit in ons DNA. Daarnaast liep het aantal andere incidenten terug, waardoor we de ruimte hadden om op de juiste manier invulling te geven aan de coronacrisis.”
MEER NADRUK OP GEDRAGS- EN VERANDERINGSCOMMUNICATIE
“Het belang van goede communicatie is bij de politie veel zwaarder gaan wegen. Dat merk ik al langer. Waar we voorheen als communicatiemedewerkers moesten knokken voor onze plek, is het nu veel logischer dat wij aan tafel zitten bij vraagstukken die spelen. Voorheen waren we enorm gericht op incidenten en de woordvoering daarover. Tegenwoordig ligt de nadruk veel meer op gedrags- en veranderingscommunicatie.” “Door corona is deze verschuiving in een stroomversnelling gekomen. Samen werkten we aan een goed verhaal om de coronacrisis eronder te krijgen. Alle eenheden leverden hier een bijdrage aan. Het mooie was dat we als gehele politieorganisatie met één mond spraken, terwijl onze organisatie uit ruim 65.000 medewerkers bestaat. Dat was uiteraard een heel overlegcircus via conference calls, maar iedereen hielp elkaar. Kwam een eenheid met een interessant filmpje? Dan deelden we die allemaal op onze eigen socials.”
PERSOONLIJKE ERVARINGEN OPTEKENEN
“Ook binnen mijn eigen eenheid vroegen we onszelf af wat we konden doen in deze periode. Het antwoord was: zorgen dat de maatregelen nageleefd worden. We hebben bewust onze creativiteit de vrije loop gelaten bij dit thema. Dan ontstaan de mooiste plannen. Zo kwamen we op het idee om burgers te tonen wat corona met ons eigen werk deed. Door middel van korte interviewtjes met medewerkers, zoals een wijkagent en stafjurist, toonden we via social media wat de gevolgen van de coronacrisis zijn voor de organisatie en medewerkers persoonlijk. Hiermee vestigden we op een leuke manier tóch de aandacht op de coronarichtlijnen. Met enorm veel enthousiasme tekenden mijn collega’s de verhalen van medewerkers op. Ook kregen we veel reacties van burgers op de berichten. Een geslaagd project.”
ONTSTAAN VAN EEN NEWSROOM
“Naar deze werkwijze gaan we nu langzaam toe. Eerst analyseren wat we met een vraagstuk willen en wat het effect gaat en moet zijn. We staan nu nog te vaak in de actiestand en willen te snel communiceren. Daarom richten alle eenheden nu een Newsroom in, het hart van de communicatie-afdeling. Hier komen alle onderwerpen binnen en is het zaak de juiste vragen vooraf te stellen. Denk aan een groot opsporingsonderzoek. Hoe zorg je ervoor dat inwoners willen meewerken en tips willen geven? Door vooraf de juiste vragen te stellen en goed na te denken, creëer je boodschappen met impact. Of er wordt besloten om met een onderwerp niets te doen, dat kan natuurlijk ook. Door corona heeft deze werkwijze een vlucht genomen. Nu is het zaak dit vast te houden en te zorgen dat het niet alleen in tijden van crisis gebeurt.”